‘Als ik had geweten hoe confronterend mijn persoonlijke reis zou worden, was ik nooit aan deze yogaopleiding begonnen’, vertelde een yogastudent. ‘ Godzijdank wist ik het niet!’

Dit krijg ik regelmatig terug van studenten in onze yogaopleidingen. Ik herken dit. Terugkijkend ervaren we hoe het ons vooral heeft verrijkt.  

De grootste angst is diep van binnen te weten dat je mateloos krachtig bent. Een zin uit een gedicht van spiritueel leraar Marianne Wiliamson. Nelson Mandela sprak hem uit tijdens zijn inauguratierede en maakte de quote wereldberoemd. Ik geloof dat ik hem gedurende mijn loopbaan als yogaleraar zeker tientallen keren heb gebuikt in mijn lessen. Graag wilde ik mijn studenten deze wijsheid meegeven. Maar tegelijkertijd begreep ik het zelf nooit helemaal. Ik vond het een boeiend gegeven. Waarom zou je bang zijn voor je eigen kracht? Er waren genoeg dingen in mijn leven waar ik bang voor ben geweest. Angst om niet goed genoeg te zijn. Om tegen te vallen. Door de mand te vallen. Heel graag wilde ik in mijn kracht staan. Ik wilde daar juist alles voor doen. Een groot verlangen. Waarom zou ik daar bang voor zijn?

De grootste angst voelde ik op momenten van grote veranderingen in mijn leven. Juist tijdens deze situaties voelde ik me uitgenodigd mezelf te laten zien aan de wereld op een manier die ik niet gewend was. Toen ik uit de kast kwam bijvoorbeeld. Of tien jaar geleden tijdens de opening van De Nieuwe Yogaschool.

Soms voel ik het weer. Vooral in de vroege ochtend. Een onbestemd gevoel. Wat in de loop van de dag ook weer zomaar verdwijnt.

Midden in de nacht, nog maar kortgeleden, maakte het me wakker. Ik hoorde Boeddha naast mijn bed zachtjes snurken. En ook mijn partner Pascal lag in diepe slaap. Ik wist dat ik veilig was. Met tegenzin besloot ik in Savasana te gaan liggen, de meest ontspannen yogahouding. Onder een warm dekbed gaf ik me over. Het voelde onbekend. Onveilig. Zou ik me daar anders toe kunnen verhouden, dan ik dat gewend was te doen? Vroeg ik me af. Bewuster? Net als op de yogamat?

Ik bleek in staat om de angst als emotie te accepteren, zonder het toegang te geven tot het denken. Ik realiseerde me dat het denken ontstond, wanneer de gedachten het gingen overnemen.

Ik moet je bekennen dat ik lange tijd verslaafd ben geweest aan denken. Hoewel ik behoorlijk ben afgekickt, val ik nog met regelmaat terug. In moeilijke situaties, wanneer negatieve gedachten opkomen, ga ik doorgaans nog meer denken. Met als gevolg dat het pijnlijker wordt. Terwijl ik denk dat ik me een uitweg kan denken uit een pijnlijke situatie, wordt het alleen nog maar beknellender. Door yogales te geven ervaar ik dat ik nooit de enige ben.

Dit is overigens een kenmerk van verslaving. Om een ongemakkelijk, pijnlijk of angstgevoel kwijt te raken, verdoof je je met welk middel dan ook. Het effect is dat je je tijdelijk beter voelt, maar op het moment dat de verdoving is uitgewerkt, wordt dat wat je niet wilde voelen versterkt. En daarom heb je een sterkere dosis nodig om het onhebbelijke gevoel te lijf te gaan. De uitweg uit een beknellende, pijnlijke of angstige situatie lukt me niet door het denken te beeindigen, maar door op te houden mijn gedachten te geloven.

Einstein zei ooit eens: “Je kunt een probleem niet oplossen op het bewustzijnsniveau dat het probleem veroorzaakt heeft.” De vraag dringt zich op wat het probleem dan is. Misschien is het probleem wel dat jij en ik ergens het contact zijn kwijtgeraakt met iets dat er altijd al was, altijd is en altijd zal zijn. Met onze oorsprong. Vroeger heb ik geleerd om dit God te noemen. Nu noem ik het ook vaak stilte.

En om je oorsprong te kunnen voelen, of de stilte, daarvoor hoef je niets te doen. Er is geen methode of recept, hoewel dat verleidelijk zou zijn want dan heb je jezelf iets te doen gegeven voordat je stil kunt zijn. Dit is de valkuil van iedere spirituele methode, hoewel ik geen enkele methode veroordeel. Maar het gevaar is dat ze je tijd geven, alsof ze willen zeggen: je zult aankomen en jezelf vinden. Maar waarom zou je jezelf niet nu al vinden? Waarom zou je iets scheppen tussen jou en jezelf?

Deze nacht, veilig in mijn eigen bed, ervaarde ik dat ik kon stoppen met het bieden van weerstand en voelde ik dat angst geen angst is. De angst, zoals ik hem had gelabeld, veranderde langzaam in een energie. Ik kon het ervaren voor dat wat het was. Energie. Niets meer en niets minder.

In plaats van er bang voor te zijn, durfde ik het toe te laten. Het te omarmen. Ermee samen te smelten. De energie bleef voelbaar, maar ik had het label ervan afgehaald. Gewijzigd. Ik kon voelen hoe het vuur ervan mij niet verbrandde, maar juist dat wat ik niet ben. Het voelde sterk. Alsof een andere kracht het overnam. Alsof er iets veel groters dan mijzelf aanklopte. Een ervaring waardoor die ene zin van Williamson op een heel bijzondere manier tot leven kwam.

Het voelt zo ontzettend krachtig om bewust andere keuzes te maken dan hoe je dat gewend bent te doen. Dat is wat bewustzijn doet. Je kunt andere keuzes maken. In plaats van weg te lopen voor angst of onredelijk te zijn naar de wereld om me heen, probeer ik nu deze emoties te voelen, gewoon weg in mezelf. Ik voelde me vaak zo machteloos als ik anderen onbewust de schuld gaf en met verwijten strooide. In plaats van te projecteren, neem ik steeds meer de verantwoordelijkheid voor datgene wat ik in mezelf tegenkom. Ik verwelkom dat waar ik het meest bang voor ben. En steeds wanneer ik de moed heb om dit te oefenen, voel ik dat het transformeert. Dat het lichter wordt. Hoe het heelt. En hoe ik momenten van ultieme vrijheid ervaar.

Na deze prachtige ervaring ’s ochtends vroeg in mijn eigen bed, waar ik heel dankbaar voor ben, blijven er soms krachten naar boven borrelen die me nog steeds doen wankelen. Het lijkt een universeel thema, met welke religie je ook verbonden bent. Als er een authentieke zoektocht in je ontstaat, komt er uiteindelijke strijd van. Een strijd die zich afspeelt tussen de neiging om de persoon te blijven die je kent en de trekkende kracht van bevrijding. Die aanvoelt als de roep van het onbekende.

Wanneer de vrijheid lonkt, voelt het soms nog steeds alsof ik in een vuur word getrokken en verzwolgen wordt. Zodat ik de kleine Johan nooit meer zal kunnen terugvinden. Alsof iets in mezelf me wil waarschuwen dat bevrijding het grootste risico is dat ik kan nemen. En steeds vaker verzamel ik de moed om er niet naar te luisteren, maar om juist in het vuur te springen. Steeds weer voel ik weerstand, maar het alternatief wordt onaantrekkelijker. Mijn hoofd zegt nee. Maar mijn hart zegt ja. En daardoor groeit er iets. Iets nieuws. Een nieuw bewustzijn. Verschillende tradities vertellen hoe we samen op onze aarde bij een belangrijk mijlpaal in de evolutie zijn beland. Het Zijn, wat zich lange tijd heeft ingewikkeld in materie, krijgt meer aandacht dan ooit. Waar je aandacht aan geeft, dat groeit. Een spirituele wet. Hoe meer Zijn onze aandacht krijgt, hoe bewuster het wordt. Dat bewust Zijn groeit zodat het zich kan verruimen in verbinding met je oorsprong. Terug naar huis.

Meer en meer voel ik de aspiratie om de meest oprechte expressie van mezelf te zijn. Om dat van mezelf te kunnen belichten, wat zo lang in de coulissen heeft moeten wachten. Het yogaleraarschap heeft in deze reis een hoofdrol gespeelt. Ik leer steeds meer om me niet al te veel te bemoeien met dat wat het leven wil. Ik ben dankbaar dat ik de filosofie van yoga blijvend kan gebruiken om dit verder te onderzoeken als student maar vooral ook als yogaleraar. De reden dat ik al zoveel jaren lesgeef is dat ik de boodschap blijkbaar zelf heel vaak moest horen. Je zou kunnen zeggen dat ik voortdurend lesgeef aan mezelf.

Graag nodig ik jou hier ook toe uit. Om in een veilige omgeving te onderzoeken wie je bent. Wat je bent. Welke achtergrond je ook hebt. Ik gun je de ruimte om je te laten inspireren door wat yoga voor je mag betekenen. En bovenal om jouw ervaringen te mogen delen. In die zin zijn wij allemaal vanuit onze oorsprong, yogaleraar.

Het Goddelijke kust je van binnenuit. Die kus zet je hart in vuur en vlam. Je gaat niet iets anders worden, maar je gaat ophouden iets anders te worden. Je gaat gewoon stoppen met worden en je gaat rusten in Zijn.

De yogaleraar in mij herkent de yogaleraar in jou.

Johan Noorloos heeft een terugkerende column in vakblad De Yogakrant